Prof. Dr. Vahit Bıçak

Prof. Dr. Vahit Bıçak

Yenilenen Seçim

Yenilenen Seçim

Milletvekili seçimleri dört yılda bir yapılır. Bu süre dolmadan seçimin “tamamen” yenilenmesi iki halde mümkündür. Bunlardan ilki, dört yıllık süre dolmadan TBMM tarafından yapılan oylamayla milletvekillerince “erken seçim” kararı alınmasıdır. İkincisi ise, Anayasada belirtilen spesifik durumlar gerçekleştiğinde Cumhurbaşkanı tarafından “yenilenen seçim” yoluna gidilmesidir. Her iki halde de, yenilenmesine karar verilen Meclis’in yetkileri, yeni Meclis’in seçilmesine kadar sürecektir.

Bu ihtimallerin dışında, “ara seçim” yoluyla seçimin “kısmen” yenilenmesi imkanı da mevcuttur. TMMM üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilir. Ara seçim, her seçim döneminde bir defa yapılabilir. Genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemez. Otuz ay uzun bir süredir. Bu süre seçimlerin beş yılda bir yapıldığı dönemden kalmıştır. Seçimlerin dört yılda bir yapılacağı 2007 yılında benimsenmiştir. Azalan genel seçim süresi, ara seçim süresine yansıtılmamıştır. Olması gereken, genel seçimden yirmi dört ay geçmedikçe ara seçime gidilememesidir. 
Otuz ay dolmamış olmasa bile, TBMM’de boşalan üyeliklerin sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerin üç ay içinde yapılmasına karar verilir. Genel seçimlere bir yıl kala, “ara seçim” yapılamaz. 
Ayrıca, bir ilin veya seçim çevresinin, TBMM’de üyesinin kalmaması halinde, boşalmayı takip eden doksan günden sonraki ilk Pazar günü “ara seçim” yapılır. 

Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri arasında TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermek de bulunmaktadır. Burada Cumhurbaşkanına tanınmış bir takdir hakkı bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı bu takdir hakkını, TBMM Başkanına danıştıktan sonra kullanabilir.

Cumhurbaşkanınca “yenilenen seçim” yoluna beş halde gidilebilir. Bunlardan ilki, yeni kurulacak hükümetin göreve başlarken güvenoyu alamamasından itibaren kırk beş gün içinde yeniden bir hükümet kurulamaması yahut kurulduğu halde güvenoyu alamamasıdır. 

İkincisi, Başbakan’ın yahut Bakanlar Kurulu’nun gensoru neticesinde güvensizlik oyuyla düşürülmesini takip eden kırk beş gün içerisinde yeni bir hükümet kurulamaması veya kurulduğu halde güvenoyu alamamasıdır.
Üçüncüsü, yeni seçilen Meclis’te, Başkanlık Divanı’nın seçiminden itibaren kırk beş gün içinde hükümet kurulamamasıdır.

Dördüncüsü, Başbakan’ın istifasından sonra kırk beş gün içerisinde yeni bir hükümet kurulamamasıdır. 
Beşincisi, başbakanın görevi sırasında Meclis’ten güven istemesi neticesinde güvenoyu alamayarak hükümetin düşmesi neticesinde, sonraki kırk beş günde yeni bir hükümetin kurulamaması yahut güvenoyu alamamasıdır. 
Bu ihtimaller, gerçekleşme ihtimali olmayan hayali faraziyeler değildir. Her biri siyasi tarihimizde tecrübe edilmiş ihtimallerdir.

İçinde bulunduğumuz süreçte gündemde olan seçenek, üçüncü ihtimaldir. TBMM Başkanlık Divanı’nın seçimiyle birlikte 45 günlük kronometre işlemeye başlayacaktır. Kronometre 45 günün sonunu gösterdiğinde Cumhurbaşkanınca verilecek “yenilenen seçim” kararı Resmî Gazete’de yayımlandıktan sonra seçim işlemleri başlayacaktır.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
1 Yorum
Prof. Dr. Vahit Bıçak Arşivi