Malın olduğu halde iflas edebilirsin deseydi biri mutlaka ne demek istediğini sorardım… Burada neyi kastettiğini öğrenmeden rahat edemezdim… Sonuçta bir iflas var… Yani biriktirdiğini zannettiğin her neyse o artık yerinde olmayacak!.. Yani boşa yoruldun ve yorulmaya da vedam edeceksin demektir…

Asıl iflas, iflas edilmişliğin farkına varılamaması gibi geliyor bana… İşin en dramatik kısmı da burası sanırım… İnsanın fark edememesi… İşte tam burada ilahi merhamet devreye giriyor ve bu sinsi iflasın ne olduğu anlatılıyor;
Ebu Hureyre  radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Müflis kimdir, biliyor musunuz?” diye sordu. Ashab:

- Bizim aramızda müflis, parası ve malı olmayan kimsedir, dediler. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Şüphesiz ki ümmetimin müflisi, kıyamet günü namaz, oruç ve zekât sevabıyla gelip, fakat şuna sövüp, buna zina isnad ve iftirası yapıp, şunun malını yiyip, bunun kanını döküp, şunu dövüp, bu sebeple iyiliklerinin sevabı şuna buna verilen ve üzerindeki kul hakları bitmeden sevapları biterse, hak sahiplerinin günahları kendisine yükletilip sonra da cehenneme atılan kimsedir” buyurdular.  

Dünyevi ve uhrevi olmak üzere insan iki farklı şey biriktirir: mal ve sevaplar… Malın elden çıkmasıyla iflas yaşanır… Her ne kadar insanı üzse de yerine tekrardan gelme ihtimalinin olması insanı kısmen rahatlatır…
Müflis kimdir sorusuna doğal olarak dünyevi kayıp algıladılar… Fakat Allah resulünün dikkat çekmek istediği yer uhreviydi… Telafisi mümkün olmayan iflastan bahsetmesi işin ciddiyetini gösteriyor…

Evet… Kazanılan sevapların farkında olmadan elden çıkması… Derece derece cennetten aşağı inilmesi… Bu işin bir de zemin ve bodrum katı var… Yani cennetin elden çıkma ihtimali var… Akıllı bir insan zorla kazanılan sevapları kolayca harcamaz.