Dünyada ve Türkiye'de ahlâk hem sukut etti / düştü; hem de sükut etti. Yani ahlâk dikkate alınmaz oldu. Ahlâkın, hikmetin, faziletin ve adaletin olmadığı yerde âkıbet yer göçer, gök de çöker.

Türkiye'de ahlâkın tek kaynağı dindir. Dini ölçülere uygun olan güzel söz ve hareketlerden ibâret olan yaşantı ahlâktır. Bunun zıddı ise ahlâksızlıktır. Kısacası her eylem yamukluğu ahlâksızlıktır. Bu evrensel ve ilâhi ölçülere aykırı düşen her şeydir.

Dini inançlar ve tatbikat zayıflarsa ahlâk da zayıflar. Toplum İslâm ahlâkına bağlılığı oranında yücelmiştir. Bu ahlâk terk ve ihmal edildikçe de tereddi etmişler / alçalmışlardır.

İslâm ahlâkının ilkeleri / ölçüleri Kur'an-ı Kerim'de, hadislerde, kaynak eserlerde ve kâmil mürşidlerin menkıbelerinde yazılıdır. Yamuk bir Müslümanı örnekleyip İslâm ahlâkının aleyhinde bulunmak namuslu bir kimsenin yapamayacağı bir şeydir. Buradan hareketle şu hususu da belirtmeliyiz: Müslümanların dereceleri vardır.

1- Sıradan / orta Müslümanlar.

2- Moloz / bozulmaya yüz tutmuş Müslümanlar.

3- Olgun / hakiki Müslümanlar.

Örnek ve model görülmesi gerekenler üçüncü maddede zikrettiklerimizdir.

Asr-ı Saadet ve Hülefa-i Râşidin devrinden sonra en başarılı uygulama Osmanlı Devleti'nin kuruluş ve yükseliş zamanlarındaki uygulamadır. Ahlâkın zirve olduğu dönemler bu zamanlar.

Âhirete inanmadan, mahşerdeki hesaba çekileceği imanına sahip olmadan ahlâklı olmak imkânsızdır. Dünyadaki bütün kötülükleri, azgınlıkları, sapıklıkları önleminin birinci şartı âhirete imandır.

Ahlâk eğitimle, terbiye ile elde edilir. Kişinin içindeki ahlâk ve karekterin olması uygulaması olmadıkça hiçbir işe yaramaz.

İslâm ahlâkının en büyük düşmanı haramlarla iştigâldir. Haram ahlâkı da hayatı da kahreder / mahfeder.

İslâm ahlâkını en güzel şekilde öğreten ve yaşatan müesseseler tarikatlardır. Bu tasavvuf ekolleri Türkiyemizde kapalı ve yasaktır. İllegal var olanlarının çok önemli bir bölümü tasavvufu kötülemek için kullanılmaktadır. Osmanlı devleti maddi ve mânevi fütuhatını tarikatlerle, şeyhler ve dervişlerle yapmıştır.

İslâm ahlâkı Müslümanların iyi insan; iyi vatandaş olmasını ister. İslâm ahlâkı haramlarla sahip olunmayı yasaklar. Ahlâk yok olunca can, mal, ırz ve nâmus güvenliği sarsılmıştır. Halkın enflasyonla soyulması da ahlâksızlıktır.

Bir ülkenin rejimi, resmi ideolojisi dine savaş ilân ederse o ülke ahlâksızlık uçurumlarına yuvarlanır. Her uçurumun da bir sonu vardır. Tarih bu hâl üzere uçurumlara yuvarlanmış çöküşlerle doludur.

Ahlâk bir sistemdir / bir bütündür. Ana ilkeleri vardır. Bunlara uyulacak, bunların çiğnenmesinin ahlâksızlık olduğu kabul edilecektir.

Eğitilmiş / eğitilmemiş köpekler sahiplerine sadakat gösterirler. Bu sadakat ahlâkidir. Ahlaklı olmayanın köpek kadar haysiyeti de yoktur. Çünkü bu hâl denaettir.