Değerli okuyucularım, ergenlik dönemi insan hayatındaki en zor dönemdir...
Bu dönemin sağlıklı bir şekilde atlatılması şart. Bu haftaki yazımda kısa kısa ergenlik dönemindeki çeşitli sorun türlerine değinmek istedim. Bunlardan en önemlisi;

¥ Ergenlikte depresyon: Ergen, içinde bulunduğu ortamda kendini gösterebilmek için yoğun bir çaba gösterir. Onay alamamak, tercih edilmemek, beğenilmemek veya yaptığı bir şakaya gülünmemesi bile onun kırılması ve mutsuz olması için yeterli olabilir. Aile ile çatışmalar artarken, arkadaşlar daha fazla önem kazanmaktadır. Ergenlik dönemindeki bu mutsuzluk döneminin uzun sürmesi, iki haftalık bir süredir devam eden öfke hali, huzursuzluk, dikkat, konsantrasyon bozukluğu, unutkanlık, aşırı yeme ya da hiç yemek istememe, üzüntülü bir duygulanım, karamsarlık, içe kapanma (sürekli yalnız kalma isteği), uyku düzeninde bozulma (geç yatma ya da aşırı uyuma), arkadaşları ile görüşme isteğinde ve kendine bakımda azalma, kendine güvensizlik ve yaşamının bir anlamı olmadığı düşünesi, aile ile sürekli devam eden çatışmalar, bir depresyonun varlığını gösteriyor olabilir. Bu dönemde yetişkinin yapması gereken ilk şey, onun ergenlik gibi zor bir dönemde olduğunu, bunların geçici olduğunu ve artık gencin büyüdüğünü kabul etmek olmalıdır. Sınırlarına saygı duyulmalı, olumlu yönlerini ortaya çıkarması için ona yardımcı olmalı ve çözemediği sorunlarını hızlıca fark ederek yaşamsal deneyimlerini paylaşmalıdır. Ama kesinlikle bunlar bir tavsiye niteliğini taşımamalıdır.


¥ Ergen sığınakları: Ergenin henüz kişiliği tam olarak oluşmadığı için, onun değişkenliği saatler hatta dakikalar içerisinde bile olabilir. Dün kendisi için mutluluk veren bir durum, bugün onu kederden mahvedebilir. Az önce yolda arkadaşlarıyla şen şakrak konuşan, gülen ergen öğrenci, eve girdiğinde suratı asık olabilir. Bu yüzden ailesi kendini sorgulamaya, suçlamaya alabilir.


Ergen, çok sıkıldığı, bunaldığı anlarda kendisine adını, görevini açıkça ifade edemediği sığınaklar bulur. Ergen, kendisini yorgun düşüren asıl gündemden uzaklaşmak için genelde şunları sığınak olarak kullanır;


Saatlerce kendisiyle uğraşır. Giyinir, değişir; tekrar giyinir, banyoda uzun süre kalır. Saatlerce televizyon karşısında olmaktan hoşlanır çünkü edilgendir ve zihni oyalanır. Bilgisayar karşısında saatlerce oturur, oyun oynar. Farklı türde kitaplar -ders kitapları hariç- okumaya başlar; bunlar çok cazip gelir. En değerli zamanlarını arkadaşlarıyla veya yalnız gereksiz işlerde geçirir. Bazı gençler sürekli uyur, bir türlü uykuya doyamazlar. Bazıları da aşırı derecede zamanını boş geçirir. Öğrenci ergenler, ders çalışmaktan bıktıkları anda-ki çoğunlukla öyledirler, mecbur olmanın etkisiyle ders cazip gelmez- bu sığınaklardan kendine uygun olanlar yoluyla zamanlarının çoğunu, bazen tamamını harcarlar. Bu yüzden ergen öğrencinin boş zamanlarını geçirme yolları, anne ve babanın kontrolü ve bilgisi dahilinde olmalıdır. Maalesef ergen gençlerin çoğu ders çalışmak yerine vaktinin çoğunu bu saydığım sığınaklarda geçiriyor hatta vaktinin nasıl boş geçtiğinin farkına bile varmıyor.


¥ Ergenin sıkılma sorunu: Ergen için uzun zaman bir ortamda bulunmak, onu fazlasıyla sıkar. Danışmanlık merkezine gelen Dilek hanım, kızıyla ilgi sorununu şöyle dile getiriyordu; “Kızımın evde canı sıkılıyor, evde durmak istemiyor; istediği yere götürüyorum, orada da sıkılıyor; arkadaşlarıyla bir araya geliyor gene sıkılıyor.” Ergen de kendi sıkıntılarını mekandan, orada bulunan insanlardan sıkılma olarak algılar. Gerçekte o, içindeki sıkıntılarla yorgun ve huzursuz olduğu için, bu dönemde pek az yerde huzura erebilir. Eğer ergenin bu dönemde yaşadığı değişkenlikler bilinerek sakinlikle karşılanmazsa ergende şöyle düşünceler oluşur; “Annem babam beni anlamıyor, beni zaten kimse anlamıyor.” Ergen de kendi kendinin farkında olmadığı için; “Ben kendimi anlatamıyorum” veya “Annemi babamı değişkenliğim karşısında üzüyorum” diyemez.


Değerli okuyucular, yaşamaya anlam katan uğraşılar, insan için mutluluk ve huzur sebeplerinin en önemlisidir. Genellikle bu anlamdaki uğraşılardan yoksun, boş zamanı çok, yaptıklarından zevk almayan insanların hep sıkıldıkları görülür. Yani bizlerin ve özellikle de ergen öğrencilerin mutlaka okul ve ders hayatı dışında uğraştıkları bir spor veya sosyal faaliyetler olmalıdır.


Ergenlik dönemindeki gençlerin sorunlarını aşırı derecede büyüterek genci devamlı kontrol altında tutmaya çalışmak, gereksiz müdahalelerde bulunmak son derece yanlıştır, bazı şeyler görmezden gelinmelidir. Bu konuyla ilgili Necip Fazıl ne güzel demiştir;


“Biricik selamet yolu tarihte,


‘Sormayın, görmeyin, geçin’den gelir”


Ergen öğrencilerimizi anlayabilmeniz ve onlara karşı sabırlı, hoşgörülü olmanız duasıyla...


PSİKOTERAPİST KIVANÇ TIĞLI


DNŞ TEL: 0212 543 43 17


0506 401 79 91