Hayır, şerrin zıddıdır. Herkesin isteyip, arzu ettiği iyi şeyler anlamına gelmektedir.

“Hayır” kelimesi çoğu def’a sıfat olarak ve başka bir kelimeyle birlikte kullanılır. örnekleyecek olursak şunları zikredebiliriz: Hayırlı evlât, hayırlı mal, hayırlı rızık, hayırlı komşu, hayırlı iş, hayırlı yolculuk... vs. gibi...

İmanın esaslarını ihtiva eden âmentü sıralamasında yer alan:

“Hayrihi ve şerrihi min-Allah-u Teala...” (Hayrın ve Şerrin yaratıcısının Allah olduğuna inanmak)’dır. Burada kader imanın içinde zikredilmiştir.

Fahreddin Râzi der ki:

Hayırlı iş, insanı bir faydaya ulaştırır; ya da bir zararı defeder: (Mefâtihu’l-Gayb. c/II. sf: 41)

Gelelim “Hayrât” kavramına.

“Hayrât” hayır kelimesinin çoğuludur. İşlenen iyi ve hayırlı amelleri anlatmak için kullanılır.

Osmanlı kültüründe “Hayrât” denilince kalıcı hizmet kurumları anlaşılır. “Bu çeşme filancanın hayrâtıdır” veya “Bu câmi falancanın hayratıdır” denilince, bu müesseseleri o zatların yaptırdıkları anlaşılır.

Hayratların başında “Vakfiye”ler gelir. Kur’ân-ı Kerim’in Bakara Suresi 148’inci ayetinde: “Hayır işlerine koşunuz” emri verilmiştir. Hayrât kelimesi bu ayetin içinde zikredilmiştir. Biraz önce de ifadelendirdiğimiz gibi bu kelime iyilik ve hayırlı davranışları ifade eder. Buradan hareketle Müslümanların, bütün insanlar hakkında iyilik isteyen olmak için daima gayret göstermeleri gerekir. Müslümanlar mü’min kardeşlerine maddi ve manevi yardım yapmalı ve Allah’ın rızası için bunun önemli bir fırsat olduğunu bilmelidirler. Maddi imkânları olmayanlar bâri hayır duâyı eksik etmemelidirler.

Sahâbe-i kiramdan Ebu Musa (r.a.) buyurdu ki: Allah’ın Rasulü’nün şöyle buyurduğunu işittim:

Her Müslümanın sadaka vermesi (iyilik yapması) icabeder. Yanındakiler:

– Ya Rasûlallah! Sadaka verecek birşeyi yoksa ne yapar? dediler Allah’ın Rasûlü:

– Eliyle çalışır, kendisi faydalanır. Sadaka da verir, buyurdu.

– Onu da yapamazsa? diye soruldu.

– Sıkıntıya düşmüş kişiye yardım eder, buyurdu.

– Onu da yapamazsa? diye soruldu.

– Hayrı emreder, buyurdu.

– Onu da yapamazsa, dediler.

– Kötülük yapmaktan kaçınır, çünkü o da sadakadır/ iyiliktir, buyurdu.

Güzel sözün bile sadaka olduğunu hatırdan çıkarmamak lâzımdır.

Sadaka-i câriye kavramını da çok önemsemek gerekir. çünkü “Hayrât” ve “Vakıf” kelimelerinin tam karşılığıdır. Bununla:

* Hayrı, sevabı dâima olan sadaka,

* Sevabı öldükten sonra da devam edecek olan hayırlı ameller kastedilir.
Hele bir düşünsenize ne güzel hasletlerimiz var. Kavuşturur mu? demeyin. Allah (c.c.) hepsine hepimizi tekrar kavuştursun. Biz istersek Allah (c.c.) tekrar kavuşturur.