Çanakkale Savaşı, tarihimizin çok katmanlı okumalara açık özeti gibidir. Askerlerimizin tek tek hikâyelerinden milletimizin ruhunun okunabildiği bir savaştır aynı zamanda. Toprak savunmasından da öte, medeniyetler çatışmasına sahne olan Çanakkale Savaşı’na okul kitaplarında, hamaset değil tarih şuuru uyandıracak şekilde geniş yer verilmelidir. Bir yıl boyunca çeşitli yönleriyle ele alınarak tarihin yanı sıra edebiyat derslerinde de okutulsa yeridir. Milletimizin en zor zamanlarında içten ve dıştan maruz kaldığı ihanetlerin günümüzdeki tekrarlarını fark etmeleri için de gençlerimizin Çanakkale’yi iyi öğrenmesi lazım.

Kısa zamanda türkülerde, şiirlerde, şarkılarda yerini almış, etrafında efsaneler, menkıbeler örülmüş Çanakkale’yi anlamak geçmişimizi, geleceğimizi bir bütün olarak kavramakla yakından ilişkilidir. Çanakkale yakın tarihimizin, sembol ismidir. Kafkas, Irak, Suriye, Yemen, İran, Libya cephelerinde verilen savaşın sembol ismi.

18 Mart Çanakkale Zaferi ile ilgili olarak TRT’deki Aklı Selim programının konukları Ömer Çakır ve Ömer Bilgili hikâyeleri ile Çanakkale Savaşını konuştular. Keşke o kadar geç bir saatte olmasaydı daha çok sayıda insan seyredebilseydi. Milletimizin değerlerini görmezden gelip değersizleştirme gayretinde olanların anlayacağı türden değil Çanakkale’nin ruhu. O ruhu anlamak, o ruha sahip olmak için ancak o inancın sahibi olmak gerekir.

Ömer Çakır, Çanakkale üzerine değerli çalışmaları olan bir akademisyen. “Çanakkale’den Mektup Var”, “Türk Şiirinde Çanakkale Muharebeleri” ve “Türk Harp Edebiyatında Çanakkale Mektuplar” kitaplarından bir kısmı. Gelibolu doğumlu olan İsmail Bilgin, doğduğu toprakların ruhaniyetinden beslenen akademik temelli bir araştırmacı ve yazar. Çanakkale Savaşı üzerine kitapları Timaş tarafından yayınlandı, “57. Alay Çanakkale”(roman), “Çanakkale Savaşı Günlüğü” (gün gün, saat saat Çanakkale kronolojisi), “Çanakkale Destanı”.

Bilgin, Çanakkale Destanları’nda Türk ve yabancı kaynakları tarayarak efsaneleşmiş hikâyeleri kaleme almış. Bu hikâyelerde düşman saflarında çarpışan tarafların insan olarak ortak dillerine, acılarını, hüzünlerini öylesine derinden yansıtıyor ki, içinizi kanatıyor. Çarpışmaların sona erdiği sırada yerde cansız yatan arkadaşının başında bir aşk şarkısı söyleyen Manchesterli İngiliz askerinin yüreğindeki acı sizin de acınız oluyor. Bu duygulu genç savaşırken farklılaştığını söylüyor, “Hücum emri verildiği zaman bambaşka biri oluyorum. Benden önce diğer askerler siperlerden çıkıp Türklerin üzerine koşmaya başladığında ben de onlar gibi hırslanıyorum”.

Elimde yine Timaş yayınlarından çıkan Bir Alman subayı olan Carl Mühlman’ın savaş hatıralarını anlattığı “Çanakkale Savaşı”, Recep Şükrü Apuhan’ın “Çanakkale Geçilmez” ve İbrahim Arıkan’ın, Bir Mehmetçiğin Çanakkale-Galiçya-Filistin Cephesi Anıları üst başlığıyla çıkan “Harp Anılarım” kitapları var. İster okuyalım ister başucu kitabı gibi bulunduralım, ama her evde bir Çanakkale kitaplığımız olsun. Bu arada Mehmet Niyazi Özdemir’in, “Çanakkale Mahşeri” romanını da unutmayalım. Çocuklarımız kitapları göre göre merak edip okuyacaklardır. Tarihimize yabancılaşırsak, geleceğe sözümüz olmaz.

Bu kitaplardaki alıntılardan, yabancıların insanımızın asaleti karşısında duydukları hayranlığı okuyoruz, gençlerimiz bunları bilmeli. Yakıp yıkma çapulculuğuyla millet olunamayacağını anlamalı. Bu toprakları vatan yapanların hikâyelerindeki yüksek inancı kavramalı.

Vali Namık Sevik, Yahya Çavuş’un şahsında vücud bulan Çanakkale ruhunu şu mısralarla dile getiriyor, “Bir kahraman takım ve Yahya Çavuştular/Tam üç alayla burada gönülden vuruştular/Düşman tümen sanırdı bu şahane erleri/ Allah’ı arzu ettiler, akşama kavuştular”. Cümle şehitlerimizin ruhu şad olsun.