Arafat, ârif olmaktır. Hakikati bilmek, tanımak, anlamak, kavramaktır. Marufa, marifete, marifetullaha ermektir. Bugün Yaratıcıyla muarefe günü. Arafat, insanın, kendisini ve birbirimizi, Yüce Yaratanını ve yaratılışı daha derinden tanıması, ma'rifete ererek yükselmesi, her an Rabbinin huzurunda olduğunu fark etmesi, varoluşunun gerçek ve hayatın nihai anlamını bilmesi, sıradan bir canlı olmaktan kurtulup "eşref-i mahlûkat" oluşunun anlamını kavraması demektir.

Arafat, ma'rifettir, ALLAH Teâlâ'yı bilmektir. Yüce Yaratanı tanımak, sevmek ve sevmeyi bütün hücrelerimize nakşetmektir. Marifete ererek yükselmek, dirilişi, mahşeri, mahkeme-i kübra öncesi bekleyişi, ölmeden önce ölmeyi, hesaba çekilmeden önce muhasebe yapmayı bilmek, "İnna lillahi ve inna ileyhi raciun" sırrına ermek, ALLAH Teâlâ'dan geldiğimizi hissetmek ve O'na döneceğimizi kavramaktır. Rabbimize verdiğimiz sözü hatırlamak, bu tanımaya ve söze uygun davranma taahhüdü vermektir.

Ârif olan anlar, Arafat'ı idrak eden hacı olur. Arafat'ı kavrayan marifeti bulur. Arafat, ârif olma yeridir. Arafat, marifeti yakalama yeridir. Arafat, önce Yunus'un dediği gibi:

"İlim, ilim bilmektir,

İlim kendin bilmektir..."

kendini bilmedir, kendini bulma çabasıdır. Ve:

"Kendini bilen, Rabbi'sini de bilir."

hükmünce, kendimizi tanıyıp Rabbimizi tanımadır. Arafat'ta kendisini ve Rabbisini tanıyanlar da, mükafat olarak ALLAH Teâlâ tarafından tanınacaklardır. Fakat ALLAH Teâlâ'yı unutanlar, kendilerini unutacaklar ve neticede:

"Onlar ALLAH Teâlâ'yı unuttular. ALLAH Teâlâ da onları unuttu!" âyet-i kerimesi hükmünce, ahirette ALLAH Teâlâ tarafından da unutulacaklardır. Bu sebeple Arafat'ta hacı, kendini daha iyi tanımak, yolunu daha iyi tanımak, hayat yolculuğundaki yerini tanımak ve sonuçta Rabbini tanımak için neler yapabileceğini, bundan böyle nasıl bir yol izleyeceğini düşünmelidir. Bunun için Arafat önemli bir fırsattır. Çünkü Arafat marifettir.

Arafat, tearuftur. Ayrılıkları ve gayrılıkları kalpten silip tanışmak, iyilik ve takva yolunda yarışmak ve birbirimizi insan olarak tanıyıp sevmek demektir. Gönüller arasında eşitlik ve kardeşlik köprüsü kurarak kaynaşabilmektir.

Arafat, irfan meydanıdır. Arafat'a çıkmak demek, sadece kum tepelerini ve kayaları aşmak değil... Çünkü Arafat sadece bir tepe değil, taş, toprak hiç değil. Arafat'a çıkmak irfana ve ihsana, iyi bir Müslüman olmaya, ahlâkta ve dürüstlükte kemale ulaşmaya adım atmak demektir.

Arafat diriliştir. Arafat, Hz.Âdem (A.S.) ve Hz.Havva'nın çocukları olarak burada buluşup, kötü ve yanlış olan ne varsa onları geride bırakarak, bembeyaz bir sayfa açıp hayata yeniden başlamaktır. Bunun içindir ki, hac arafat, Arafat hac demektir.

Arafat, itiraftır. Günahları itiraf etme, günahlardan sıyrılıp gözyaşlarıyla dolabilmedir, arınabilmedir. Ebedî dirilişimiz adına, İlahi rızaya ulaşma için, geçmişte kalan hata ve günahlarımızdan tamamen arınma ve uzaklaşma için dua, yalvarış-yakarış ve tevbe zamanıdır. Rabbimize verdiğimiz sözü hatırlama, bu tanımaya ve söze uygun davranma taahhüdüdür.

1- Aclûnî, Keşful-Hafa, 2/262, No:2532

2- Tevbe sûresi:67

3- ALLAH Teâlâ'nın unutmasından maksat, onlardan yardımını, hidayetini ve rahmetini kesmesi, onları unutulmuş ve terkedilmiş bir vaziyette bırakmasıdır. ALLAH Teâlâ'nın unutması mecazî manadadır. Zira ALLAH Teâlâ unutmaktan münezzehtir.