Ebu Hureyre radıyallahu anh’dan rivayet edildiğine göre Peygamber aleyhisselâm şöyle buyurdu: “Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse misafirine ikram etsin. Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse akrabasına iyilik etsin. Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse ya faydalı söz söylesin veya sussun!” (Buhari, Müslim)

Misafir, akraba ve faydalı olmak… Üç ayrı cümlede üç ayrı unsura dikkat çekilen bir hadis. Ve bu üç cümle bir çırpıda söyleniyor… Hadisimizin mesajı çok açık; misafirine ikram et, akrabana iyilikte bulun ve faydalı söz söylenmesi ya da susulması…

Burada dikkat çekmek istediğim husus üç ayrı hususun bir arada zikredilmesindeki hikmetler… Bir peygamber kendi heva ve hevesinden konuşmuş olsaydı, ya da beşeri bir sıfatla konuşmuş olsaydı misafirden bahsettiğinde misafir hakkında konuşmayı uzatırdı... En azından son cümleyi söylemezdi… Çünkü son cümle ilk iki cümleden oldukça farklı ve konu bütünlüğü yok.

Buradan da anlaşılıyor ki resulullah aleyhisselam vahiyle konuşuyor… Kendisine ne söylenmişse, ya da kalbine ne vahyedilmişse onu söylüyor. Bu hadis bize en azından bu dersi vermiş oluyor.

Her üç cümlenin başında zikredilen; ‘Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse…’ cümlesi de asıl vurgu yapılacak şeyin önemine dikkat çekmesi açısından oldukça önemli… Bu cümleyi işiten bir insan ahiretini yakından ilgilendirecek bir sözle karşılaşacağını bilir.

Yine cümleye bu sözle başlayan kişi dinleyenlerin bazı şeyleri ihmal ettiğinin de altını çizer… Şimdi ‘Allah’a ve ahirete iman ile misafire ikram’ uyarısını birlikte inceleyelim. Misafire ikram etmek kişinin hem vaktini alır, hem de az ya da çok maddi bir gidere sebep olur…

Bazı insanlar maddi açıdan sıkıntı yaşayacaklarını zannettiklerinden dolayı misafir ağırlamaktan çekinirler… Oysaki misafir, sadece rızkını yer. Ve bereket bırakarak gider. Fakat gelin görün ki meselenin görünmeyen kısmı çabuk unutulacağından misafire ikram uyarısı öncesinden ahiret hatırlatılıyor.

Burada misafir konusuna iki dosya açmak istiyorum; bir misafir’e, iki; misafir ağırlayana özel birer dosya. Önce misafir için konuşalım; Sefere çıkan kişi ziyaretlerinde iyi ağırlanmak ister. Kendisinin sıkıntı verdiğinin hissedilmesini istemez. Bu gibi durumda misafir zor sabahlar… Allah, misafirine iyi bakılmasını istediğinden ev sahibine ahirette karşılığının fazlasıyla olacağını hatırlatır. Bu açıdan bakıldığında misafirin Allah’a şükretmesi gerekir.

Şimdi de ev sahibi açısından bakalım;

Kendisine gelen misafirin sıradan bir misafir olmadığı, Allah’ın o misafiri kendisine gönderdiğini ve misafirine iyi davrandığında Allah’ı razı edeceğini bilirse işi kolaylaşır. Misafire ikram meselesi efendimiz aleyhisselam ve sahabelerin çok önemsediği bir mesele… Biz devam edelim hadisimizi okumaya;

‘…akrabasına iyilik etsin…’ Akrabaya iyilik konusunda çok fazla ayetler var ve akrabalık bağlarının kuvvetlenmesi kişiyi insan ve cin türünden olan şeytan ve dostlarından korumuş olur. Akrabaya yapılan iyiliklerde de Allah’ı razı etmek söz konusudur.

‘…Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse ya faydalı söz söylesin veya sussun!’

Hadisimizin son cümlesinde çok fazla dersler var. Şimdi bu dersleri maddeler halinde zikredelim;

Sözün faydalı olup olmadığının bilinmesi.

Faydalı bir sözün muhataba fayda verip verilmeyeceğinin bilinmesi.

Sözün fayda vereceği zamanın kollanması.

Fayda veren sözün söylenmesi.

Susmanın fayda vereceğine inana kimsenin susmayı tercih etmesi.

Fayda vermeyecek sözlerden sakınılması.

Sözün ahiret merkezli olması.