Bundan 15-20 sene öncesine kadar her köyde, şehirlerde her mahallede ihtiyaçlarımızı giderdiğimiz bakkallarımız vardı. Bunların sayısı gün geçtikçe azalmaya başladı. Bir-iki derken sayı şu günlerde oldukça azaldı.

Mahalledeki bakkallar can çekişerek azalırken o mahalledeki insanların eli ayağı denebilecek "bakkal amca"lar da kaybolup gidiyor.

Mahallenin bakkalı, o mahallenin temel taşıdır. Bizim kültürümüzde bu böyledir. Mahallelerdeki bakkallar o mahallenin fakir fukarasının âdeta sığınağı gibidir. Harçlığı olmayanlara ihtiyaçlarını veren, bir gün olup öder diye ismiyle müsemma "Bakkal Defteri"ne kayıt düşerler. Ödemeyeceklerini bildiklerini bile bakkaldan eli boş çevirmeyen "bakkal amcalar" âdeta mahallenin sigorta saati gibi olmuşlardır hep. Bulundukları mahallenin insanlarını en iyi tanıyanlar "bakkal amca"lardır. Fakirini zenginini, iyisini kötüsünü, şerlisini, babacanını "bakkal amca"lar bilirler. Dışarıdan gelip aradıklarını bulamayanlar gidecekleri adresi "bakkal amca"lara sorarlar. Eskiden çocuklarını evlendirecek taliplerini, evlendirileceklerin hâllerini "bize yarar mı, yaramaz mı?" diye mahalle bakkallarından soruştururlardı. Dedim ya onlar mahallelerinin eli, ayağı, gözü, kulağı idiler.

Koskocaman bir defter, içine her şeyin yazıldığı defterlere "ne o, mahallenin bakkal defteri"ne çevirmişsin diye söylenenleri çok duymuşsunuzdur.

Allah (c.c.) bakkallarımızın ticarethanelerine bolluk bereket versin; "bakkal amca"larımızın da ömürlerini hayırla uzun eylesin.

Eğer hâliniz vaktiniz, imkânlarınız yerinde fırsatınız da var ise önünüze gelen bir bakkala uğrayın. Bakkal defterini isteyin. Rastgele bir sahife açın. O sahifedeki borçlunun borcundan ödeyebileceğiniz kadarını veya tamamını ödeyiverin. Borçlu sizi tanımasın, siz de onu tanımayın. "Bir hayır sahibi" olarak bilinin; bu size yeter. Bizim büyüklerimiz böylesi hayırları çok yapar borçluları ve "bakkal amca"ları rahatlatırlarmış.

Marketler çıkınca bakkallar bir bir kapanıyor. Bu büyük bir felakettir. Bizim kültürümüze ters bir gelişmedir.

Ben sizi ikaz ediyorum. Marketlere gitmeyin. Oralara kapılırsanız helâkinizi hazırlamış olursunuz. Oraları sanıldığı gibi ucuz yerler değildir. Gider arabanızı doldurur, evlerinizi eşya deposuna çevirirseniz israfın kapısını açmış olursunuz. Mahallenizdekilere ihanet etmiş olursunuz. Mahalle camiine gelmez, bakkala uğramaz ve yolda selâmlaşmazsanız yalnızlaşırsınız.

Mahallenizdeki bakkala sahip çıkın. Alışverişinizi oradan yapın. Lâzım olanı ihtiyacınız kadarını alın. Oradan alışveriş yapmanız demek o mahalledeki fakirlere sahip çıkmak demektir. İmkânlarınıza güvenmeyin, bir gün elinizdekileri kaybedersiniz de "bakkal amca"lara muhtaç olabilirsiniz.

Haram şeyleri satan, ahlâkı bozulmuş olan bakkallara da destek vermeyin.

Konuya Cumartesi günü devam edeceğiz, inşallah.