Obama birinci döneminde İsrail’den uzak durdu ve Netanyahu ile fotoğraf vermedi. Aksine, Kahire’ye gitti ve Kahire Üniversitesi’nden İslam âlemine hitap etti. Bu konuşmasıyla Bush’un yıktığı gönülleri onarmaya çalıştı. Onarabildi mi? Su götürür. İkinci döneminin başlangıcında ise İsrail’le siftah yaptı. Arap Baharı ülkelerinden hiçbirine uğramadığı gibi bölge ziyareti kapsamına Türkiye’yi bile almadı! Neden acaba? Bu sorunun herkese göre ayrı cevabı var. Birinci dönemde İsrail’e gitmeyerek Yahudilerin hissiyatını kırmış ve rencide etmişti. Kimilerine göre, gönüllerini almak ve kırılan gururlarını tamir etmek için ikinci dönemin başında İsrail’i seçti. Çokları bu geziye jest gözüyle bakıyor. Onun ötesinde istikşaf gezisi ve bölgenin nabzını tutmak olarak görenler de çok. Peki, kimin nabzını tutmak istiyor? Netanyahu mu değişti yoksa Obama mı? Yoksa ikisi de değişerek orta bir noktaya mı geldiler? İsrail’de değişen şu: İşçi Partisi’nin yerini Yair Lapid’in başkanı olduğu Yesh Atid adlı biraz ılıman sol bir parti almıştır. Lakin şahinlere ilaveten yeni bir şahin parti daha türemiştir. Yahudi Evimiz. Kimileri Obama’nın tarihi ve sembolik ziyaretinde iki hususun öne çıktığını düşünüyor. Bunlardan birisi iki devletli çözüm modelini yeniden canlandırmak ve İran’ın nükleer programını görüşmek. Bununla birlikte Netanyahu iki devletli çözüme teşne değil. Seçime katılan partilerin birçoğu meseleyi gündeme bile getirmediler. Bu durumda zaten mütereddit olan Obama’nın yeni İsrail hükümetinin sıcak bakmadığı bir süreci canlandırması mümkün mü? Birileri Obama’nın ölen süreci canlandırmak istediğini söylerken birileri gündeminin sonlarında olduğunu ifade etmektedir. Filistin halkının yüzde 77’si Obama ve girişimlerinden umutlu değil.

*

Obama İsrail ile ABD arasında kopmaz bağları teyit etmek ve İsrail’in güvenliğine sınırsız desteğini yenilemeye geldiğini ifade etmiştir. Ebedi ittifaktan bahsetmiştir. Bu İsrail’e mutlak bağlılık anlamına geliyor. Bu bağlılığı diğer başkanlar birinci devrelerinde gösterirler ikincisinde nispeten daha esnek davranırlardı. Obama ise süreci tersinden işletmiştir. İkinci döneminde birinci döneminde olması gibi davranmıştır. Başkan olarak birinci ziyareti olsa bile kişisel üçüncü ziyaretini gerçekleştirmiştir. Daha kötüsü Yahudilerle kutsal topraklar arasında üç bin yıllık bağdan söz etmiştir. Bu İsrail devletine, tarihi meşruiyet atfetmektir. Obama tehlikeli bir Siyonizm vurgusunda ve hatta propagandasında bulunmuştur.

2009 yılında Kahire’de yaptığı konuşmasında İsrail’in, Avrupa’da yaygın olan Yahudi aleyhtarlığı ve eşi görülmemiş Holokost’un bir sonucu olarak kurulduğunu söylemişti. Obama’nın Kahire’deki sözleri, tarihi yanlış okumanın ve çarpıtmanın bir sonucuydu. Yanlış sözlerdi. Şimdi yanlışını daha büyük bir yanlışla düzeltmiştir. Kahire’deki sözlerinden alınan Yahudileri memnun etmek için Yahudilerin tarihi haklarından bahsetmiştir. Hazreti İbrahim’den beri bölgeyi Yahudilerin mülkü gibi göstermiştir. Yahudileri bu sözleriyle memnun ve bahtiyar etmiştir. Yahudiler Mübarek, stratejik ortakları ve hazineleri olduğu halde 30 yıllık iktidarında İsrail’i ziyaret etmemesini affetmemişler ve Lieberman hakkında ‘canı cehenneme’ demişti. Birinci döneminde ziyaret etmediği için Obama’ya da kırgındılar. Obama bütün kırgınlıkları tamir etti. Onun ötesinde ziyaret sirk havasında geçti. Obama’yı Ben Gurion Havaalanı’nda bin kişi karşıladı. Sonra Netanyahu ile Obama aynı tornadan çıkmış gibi aynı elbiseleri ve kravatları taktılar.

*

Netanyahu Filistin-İsrail barışına kenetlenmek yerine İran’ın nükleer programına kilitlenmiş bulunuyor. İki devlet modeli konusunda yeni İsrail kabinesi belli belirsiz işaretler gönderiyor. İsrail’in eski ‘bal tuzağı’ Tzipi Livni iki devlet modelli müzakerelere sıcak bakarken Bennett ve Yahudi Evimiz Partisi bu formüle karşı çıkıyor. Onun ötesinde Yahudi Evimiz Partisi’nin Batı Şeria’daki yerleşimci Yahudileri temsil ettiğine inanılıyor. Çift devlet formülünün çökmesi ister istemez geriye tek devlet formülünü getiriyor. Bu da bölgede çatışma ortamını yeniden tetikler. İki devlet formülünün ortadan kalkmasına mukabil Bennett, Filistinlilere yaşadıkları bölgede özerklik verilmesini teklif ediyor. Bunun Filistinlilerin beklentisine cevap vermesi mümkün değil. Filistinlilerin Yahudilerle tek devlet çatısı altında buluşmaları halinde ise nüfus hareketleri nedeniyle Filistinlilerin bu defa mücadeleyi ‘yatakta ve sandıkta’ kazanmaları anlamına geliyor. Bu da Yahudileri korkutuyor. Belki de bundan dolayı İsrail yönetimi önceden Filistinlilere devleti Yahudi devleti olarak onaylatmaya çalışıyor. The Washington Post yazarlarından E. J. Dionne Jr., Obama’nın iki devlet formülünü kurtarmak için geldiğini zira zamanın bu formülün aleyhine işlediğini ve düşmanı haline geldiğini ifade ediyor. Obama’nın son bir gayretle bunu kurtarmaya bölgeye geldiğini yazıyor. Tarih aynasında sonuç bellidir: Zaman Obama’yı da eskitecektir!