Müslümanın en başta gelen vazifelerinden biri: Helal dairede yaşamak, helal kazanmak ve helal yolda harcamaktır. Çalışmak, kazanmak ve hiçbir kimseye muhtaç olmamak dinen farzdır. Çünkü her şeyden önce sağlıklı yaşamak ve ibadet edecek güce sahip olmak buna bağlıdır.
Ayrıca bir Müslümanın önce kendisini sonra da nafakaları üzerine lâzım gelen kimseleri geçindirmeye ve borçlarını ödemeye yetecek miktar helâlinden kazanması gerekir. Cenab-ı Hak şöyle buyurdu:
“Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve rızık olarak yerden size çıkardıklarımızdan hayra harcayın. Size verilse, gözünüzü yummadan alamayacağınız kötü malı, hayır diye vermeye kalkışmayın. Biliniz ki Allah zengindir, övgüye lâyıktır.”
Çalışmayıp bunları ihmal etmesi, caiz değildir. Abdullah b. Ömer (R.A.) den rivayete göre Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz:
“Kişiye, günah olarak, bakmakla yükümlü olduğu kimseleri ihmal ve zayi etmesi yeter” buyurmuştur.
Abdullah b. Mes’ud (R.A.)den rivayete göre Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Kazanç aramak her Müslüman üzerine bir farzdır.”
Abdullah b. Mes’ud (R.A.)den rivayete göre Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Helal rızık aramak dini yükümlülüklerden bir farzdır.”
Hz. Ali (R.A.)den rivayete göre Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Şüphesiz ALLAH Teâlâ, helal rızık arama yolunda kulunu yorgun düşmüş görmekten hoşlanır.”
Ebu Seid (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“En faziletli amel, helal kazançtır.”
Abdullah b. Abbas (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Helali aramak, taleb etmek cihattır. Muhakkak ki, ALLAH Teâlâ sanatkâr Mü’min kulunu sever.”
Enes b. Malik (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Helalin ne olduğunu öğrenip onu kazanmaya çalışmak her müslümana vaciptir.”
Es-Seken (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Helali arayıp taleb etmek; ALLAH Teâlâ’nın yolunda kahramanca savaşmak gibidir. Helali arayıp taleb etmekten dolayı yorgun geceleyen kimse, ALLAH Teâlâ kendisinden razı olmuş olduğu halde gecelemiş olur.”
Cabir b. Abdullah (R.A.)den rivayete göre Hz.Peygamber (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Ey insanlar! ALLAH’tan korkunuz ve dünyalığı isteme hususunda dikkatli ve güzel davranınız. Her türlü aşırılıktan, ifrad ve tefritten sakınınız. Çünkü hiçbir kimse, rızkı gecikse bile ALLAH Teâlâ’nın kendisine taktir ettiği rızkını tamamlamadan ölmeyecektir. O halde rızık talebinde ALLAH’tan korkunuz.. Ve dünyalığı isteme hususunda dikkatli ve güzel davranınız, gayr-ı meşru yollara sapmayın. Helal olan dünyalığı alınız ve haram olanı terkediniz.”
Bu hadis-i şerifte, dünya malı ve rızkı taleb edilirken çok dikkatli olunması, yani talepte kusur edilmemesi ve aşırı hırsa da kapılmaması, bunun meşru ve helâl yoldan kazanılmaya çalışılması emredilmektedir. Herkes kendisine takdir ve tâyin edilmiş olan rızkının tamâmını almadıkça ölmiyeceğine göre bunun gecikmesi, sahibini meşrû, helal yoldan saptırmamalıdır. Mü’minler rızıklarını helâl yoldan ve olgunluk içinde aramalıdır. Haramdan sakınmalıdır.
Ebû Humeyd es-Sâidî (R.A.)den rivayete göre Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Dünya malını taleb etmekte dikkatli ve güzel davranınız. Çünkü herkes kendisi için yaratılmış olan dünyalığa müyesser yani kazanmaya hazırlatılmış durumdadır.”
Kısacası Dinimiz bir Müslümanı, helal yollardan geçimini temin etmekle yükümlü tutmuştur. İnanan kişi, hem kendi geçimini sağlamak, hem de bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlamak için çalışıp çabalamalıdır. Veren el, alan elden üstün olduğundan, Müslüman veren el olabilmek için çalışıp gayret etmelidir.
Hadis-i şerifler, çalışmaya yönlendirirken boş durmaktan, işsiz kalmaktan şiddetle sakındırmıştır. Çünkü işsizlik, avarelik insanı huzursuz yapar, strese sokar.
Hadis-i şerifler, iş hayatına insanın en verimli ve üretken olduğu anlarda, sabah erkenden başlamayı öngörmektedir.
Hz.Aişe (R.Anha) validemizden rivayete göre Resûlullah (S.A.V.) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Rızık talebinde ve ihtiyaçlarınızı gidermede erken davranın. Çünkü erken kalkıp işe koyulmak bereket ve kazançtır.”
Hz. Peygamber (S.A.V.) Efendimiz, üretken, verimli, atılımcı ve girişimci bir Müslümanın yetişmesini hedeflemiştir.