İşveren rumuzlu okuyucumuz; hem denetmen hem müfettişlerce üç ay içinde aynı sebepten ceza kesilmesi nedeni ile iş ve sosyal güvenlik hayatı denetiminde yaşanan çoklu yapıdan şikayet etmektedir. Kesilen ceza muhtemelen kayıt dışı işçi çalıştırmaktan kaynaklanmaktadır.

Çalışma hayatımızı düzenleyen birçok Kanun olmasına rağmen özetle belirtmek gerekirse üç temel kanunun çalışma hayatının denetiminde ön plan çıkmaktadır.

Bunlardan birincisi 4857 sayılı İş Kanunun uygulamalarının denetlenmesidir. Bu denetim Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri tarafından yapılmaktadır.

İkincisi 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun uygulamalarının denetlenmesidir. Bu denetim de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri tarafından yapılmaktadır. 

Bunlardan üçüncüsü 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’dur. Bu kanunun uygulamaları ise Sosyal Güvenlik müfettişleri ve Sosyal Güvenlik denetmenleri tarafından denetlemektedir.

Her üç kanunun uygulama alanları çok farklı alanları ilgilendirdiğinden her denetim biriminin ayrı görevleri bulunmaktadır. Hatta aynı denetim birimi içinde farklı yetkinliğe sahip müfettişler bulunmaktadır. Kurulda bulunan tüm müfettişlerin yetkisi olmasına rağmen görevlendirme yapılırken bu husus göz önüne alınmaktadır. Örneğin bir kimya fabrikasında 6331 sayılı Kanun ile ilgili denetimi kimya mühendisi kökenli müfettişlerin yapması tercih edilmektedir. 

Çalışma hayatının denetimi çok geniş konuları kapsadığından tüm denetimlerin tek yapı içerisinde yapılması teknik olarak mümkün bulunmamaktadır. Çalışma hayatının denetimi ile görevli müfettiş ve denetmenlerin görev tanımları gereğince görevlerini yapmaları durumunda çalışma hayatında denetim karmaşası olmayacaktır. Halihazırda aynı konuda denetmenlerin ve müfettişlerin aynı konuyu incelemeleri mümkün değildir. Çünkü görev tanımları farklıdır. Ancak kayıt dışılık tüm kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanlarının ortak görevi olduğundan bu konuda işyerinize herhangi bir nedenle gelen, kolluk kuvvetleri, zabıtalar ve vergi müfet-tişleri dahi işlem yapmak zorundadır.

KAYIT DIŞI İLE MÜCADELE HEPİMİZİN GÖREVİDİR

Kayıt dışı işçilikle mücadelede tüm kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanları ve kolluk kuvvetleri de aktif görev almaktadır. Sizin işyerinizde kolluk kuvvetleri tarafından yapılan bir denetim sırasında düzenlenen tutanak da Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilerek işyerinizde kayıt dışı çalışanlarla ilgili işlem yapılabilmektedir. Kayıt dışılıkla mücadele tüm kamu kurum ve kuruluşlarının hatta 5510 sayılı Kanun’un 7. ve 100. maddeleri gereğince tüm bankalarında görev alanına girmektedir. Tabiri caizse kayıt dışı işçi çalıştırmayla mücadelede topyekûn bir mücadele söz konusudur.

Kayıt dışı istihdam gerçekten de ülkemizin en önemli sorunu olduğundan kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra tüm vatandaşlarımızın da öncelikli konusu olmalı, işverenlerimiz, işçilerimiz bu konuya en temel insan hakkı ihlali olarak bakmalıdırlar.

Kayıt dışı olarak çalışmak, çalıştıran açısından 70 yaşındaki bir dedenin maşını çalmak, çalışan açısından ise torunlarının harçlığını çalmak hükmündedir. Çünkü yaşlandığında yaşlılık aylığı alacak bir işçisini kayıt dışı çalıştıran işveren bu kişinin emekli aylığını almasına engel olmaktadır. Aynı şekilde bugün daha yüksek maaş almak için kayıt dışı çalışmak isteyen işçi de yarın emekli olduğunda torunlarına harçlık vereceği aylığını bugünle değişerek torunlarının harçlığını kendi zimmetine geçirmektedir.

İşveren rumuzlu okuyucumuza bu nedenle aynı konuda hem müfettişler hem de denetmenlerin ceza kesmesinin yanı sıra, belediye zabıtaları, polisler, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının denetim elemanları, ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlardan alınan bilgiler ile bankalardan alınan bilgilerden dolayı da ceza kesilebileceğini üzülerek hatırlatmak isterim. Ayrıca denetimlerin çok yapılması değil kanunlarda bulunan cezaların ağırlığı ve kanunların uygulanmasının zorluğu işverenlerimizi üzmektedir.