Yurt dışında her Simit Sarayı açıldığında inanılmaz bir hazla dolarım. Çünkü simit, Türkiye'ye ait tipik bir üründür. Yoğurt, baklava, lokum ve dönerin bize ait olduğu gibi.

Ne yazık ki karakteristik Türk ürünlerine sahip çıkmada yeterli olamıyoruz. Bunun en tipik örneklerinden biri yoğurttur. Bütün dünyada Yunan ve Bulgar yoğurdu olarak bilinmeye devam ediyor.

Dünyada yükselen bir değer olan yoğurtla ilgili olarak Amerika'daki rekabete şöyle bir bakalım. 

Hamdi Ulukaya'nın kurduğu Chobani birkaç yıldır, Amerikan pazarında ciddi ataklar içinde ve işin ilginç yanı sanatçıların tercih ettiği bir marka haline geldi. Yoğurt pazarında yoğun bir rekabet olduğunu da söylemek gerekiyor. 

Haftada 2 milyon kasa yoğurt ürettiğini ve 2 bin kişiye istihdam sağladığını dile getiren Ulukaya, yoğun pazarında iddialı olan Chobani’nin 1 milyar dolar ciroya ulaşmak üzere olduğunu ve yeni yatırımlar yapacağını da sık sık açıklıyor.

Erzincan’da doğan Ulukaya, ailesinin koyun çiftliği ve peynir üretim tesisinde çalışarak büyüdü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olduktan sonra Aldephi Üniversitesi’nde İngilizce eğitimi almak üzere ABD’ye gitti.

Daha sonra New York State University’de işletme dalında yüksek lisans (MBA) yaptı. Bu sırada ABD’de süt ürünleri alanındaki boşluğu gören Ulukaya, ilk şirketini toptan beyaz peynir satışı üzerine 2001 yılında kurdu.

Chobani, şirketini kurduğunda Amerikan pazarında yoğurt kategorisi iddiasız bir konumdaydı.

Aslında Amerikan yoğurt pazarını incelemeden önce, süt ve süt ürünleri sektöründe yeni hareketlenmeleri de hatırlatmak gerekiyor.

2014 yılının süt pazarındaki en önemli olayı, Coca Cola'nın Fairlife markasıyla süt sektörüne girmesi olarak gösterilebilir. Premium süt pazarı oluşturmak için yoğun bir kampanya başlatan Coca Cola, Fairlife ile ambalajdan içeriğe farkındalık oluşturmaya çalışıyor. Kampanya o kadar popüler oldu ki Fairlife markasına "Milka Cola" diye takılmalar başladı. 

Diğer taraftan Fairlife'ın tercih ettiği premium kategorisi tartışılmakla birlikte, kabul görmüş gibi. Asıl soru ise şudur: Coca Cola, bundan böyle süt ürünlerinin diğer hangi kategorisine girecek?

İşin ilginç yanı Fairlife'ın pazara girişi dünya süt fiyatlarının düştüğü bir döneme rastladı.  

Şimdi başta yoğurt olmak üzere Amerika'da süt ürünlerinde yeni bir rekabet dönemi başlıyor. Sadece Coca Cola değil, yiyecek içecek pazarının güçlü diğer oyuncusu PepsiCo’da 2010 yılından beri pazarda aktif bir oyuncu olarak yer alıyor.

Dünyanın süt ürünleri markalarından Muller'i 2010 yılında satın alan PepsiCo, önceki yıl Rusya'da yine süt ürünleri şirketini satın aldı. 

PepsiCo, 2011 yılında 5.4 milyar dolara Rusya’nın en büyük içecek ve sütlü ürünler şirketi Wimm-Bill-Dann’ı satın aldı. Wimm-Bill-Dann şirketinin Rusya'daki süt ürünleri pazarında yüzde 30, meyve suyu pazarında ise yüzde 40 pazar payı vardı. 

Ardından 2012 yılında New York'ta yoğurt fabrikası inşa eden Alman süt ürünleri firması Theo Muller Group ile ortaklık yapan PepsiCo, ABD'deki yoğurt rekabetine katıldı. "Avrupalı lezzet" yaklaşımıyla Amerika'da yılda 5 milyon kase yoğurt satmayı hedefliyor.

Amerika'da yoğurt denince "Greek Yogurt" anlaşılıyor. Yunan tarzı yoğurdun Amerika'da popüler olmasını Fage markası sağlamış olsa da, son günlerde bu marka ciddi sorunlar yaşıyor.  Amerika'da Yunan Yoğurt algısında lider olan Fage, Yunanistan'da da kökleri olan bir firma. Vivartia algısı da ikinci sırada ve Chobani popüler olmasına karşılık algıda sonra yer alıyor.  

Sektörü incelerken, yoğurt ve süt ürünleri kategorisine birlikte bakmakta fayda var. Çünkü PepsiCo ve Coca Cola gibi yeni oyuncuların yanı sıra Danone, Yoplaid gibi köklü oyuncuları da birlikte düşünmek gerekiyor. 

Bernstein'in analistleri de bu pazarda fırsat olduğunu söylüyor. Hatta 11 bini aşkın kahve mağazasıyla Starbucks da yoğurt satmak için Dannon (Danone) ile Evolution Fresh markası için anlaşmaya vardığını açıkladı. 

Danone'nin Oikos ve Aktivia markaları Amerika'nın en popülerleri arasında yer alıyor. Her ne kadar Danone, Fransız şirketi olarak bilinse de kökenleri Selanik'e dayanıyor. 

Sektörün diğer oyuncusu ve yoğurt pazarının lideri Yoplait'i yani General Mills'i unutmamak gerekiyor. 

Danone ve Yoplait büyük dünyanın farklı bölgelerinde güçlü yatırımlar yapıyor. Özellikle Çin pazarında yoğun bir süt ürünleri rekabeti yaşandığını söylemek gerekiyor. 

Aynı şekilde PepsiCo'nun Rusya'daki satın alımına bağlı olarak uzun vadede yoğun rekabet alanı olacağını söylemek lazım. 

Unutulmamalı ki bütün bu rekabetin yoğunlaşması Chobani'nin pazara girişiyle başladı. Fage markası, 2007 yılına kadar Yunan Tarzı Yoğurtta yüzde 90 civarında pazar payı ile rakipsiz görünüyordu. Chobani sadece kendi payını değil, pazarı da büyüten bir olgu olarak sektörde yerini aldı. 

Amerika'da yoğurta oyun yeni başlıyor denebilir. 

Asıl takip edilmesi gereken yönü ise, Amerikan pazarındaki rekabetin dünyaya nasıl yansıyacağı olacaktır. Sağlıklı ve dengeli beslenmenin en önemli ürünü olan süt ve süt ürünleri üzerine duyarlılık sadece ekonomiye değil, insan sağlığına yapacağı katkıdır.