Bir konuda konuşulurken muhatabı dinleme nezaketini göstermek önemli bir fazilettir.

Aslında dinlemek bir ibadettir. Allah'ın Kelâmı'nı, Rasûlünün hadislerini dikkatle dinlemek kulluğumuzun gereğidir.

Peygamberimiz (s.a.v.) Efendimiz muhatabını sonuna kadar dikkatle dinler sonra ona söylenmesi gerekenleri söylerdi. Konuşurken muhatabın ikide bir sözünü kesmek sünnete aykırıdır.

Bizler de böyle yapalım. Asla "sözünü balla kestim" diyerek konuşmanın arasına girmeyelim. Sünnete aykırı bir davranış olur, söz balla değil zehirle aralanmış olur.

Dinlemesini bilmeyen konuşmasını hiç bilmez. Öncelikle dinlemesini öğrenmek lazım. Peki öyle ise dinlemek nedir?

Dinlemek bir beceridir. Anlamanın tek kapısıdır. Dinlemesini beceremeyen sorunlu bir kişi olur.

Anlamak için dinlemesini bilmek şarttır.

Dinlemenin ne olduğunu 6 noktada ele alarak dinleme sorunlarını, nezaketsizliği izah edebiliriz diye düşünüyorum.

1.Dinliyor gibi görünmek: Bu sınıfa giren kişi görünüşte dinliyor gibidir. Lakin bu esnada dikkati/zihni başka yerlerde ve başka meselelerdir.

2.Dinleyen kişi kendini ilgilendiren hususları alır. Konuşanın sözlerini seçerek dinler.

3.Konuşulanları kendi saplantılarına göre dinleyenler. Konuşan kişiyi saplantılarına göre değerlendirir. Saplantısı dışındaki söylenenleri dikkate almaz, hatırlamaz.

4.Konuşan kişinin söyledikleri sanki kendisine söylediği zehabına kapılarak dinler ve anladığıyla söylenilenlere savunma hazırlığı yapar.

5.Karşısındaki / konuşan kişinin eksiğini bulmak fırsatını bulup bu yanlışıyla onu zor duruma düşürmek için dinlemektir.

6.Konuşmanın ortamını, söylemek istediklerini dikkate almadan konuşanı dinlemektir.

Bunların tamamı nezaketli bir dinleyicinin tavrı ve davranışı değildir. Problemli bir dinleme tarzıdır. Karşımızdakini dinlemenin yolu sorunlardan uzak durmaktır.

Müsbet/verimli ve nezaketli bir dinleme tarzı için şu maddeleri zikredebiliriz:

Dinlemenin kazançlı olması için:

Bedenimizi dinlemeye hazır hale getirmeliyiz.

Konuşanın ve dinleyenin beden dili de meselenin anlaşılması için önemlidir.

Konuşanın konuştukları bitmeden kesinlikle sözü kesilmemelidir.

Mümkünse katılımlı dinleme için duyguların, düşüncelerinin anlaşıldığına dair baş eğerek işarette bulunulmalıdır. (Evet, anlıyorum, aynen öyle kesinlikle öyle gibi kısa sözler de söylenebilir) Bu iki kişi arasındaki konuşmalar için çok önemli bir husustur.

Ne anladığını geri iletimle belirten kişi, sağlıklı ve kapasiteli bir dinleyicidir. Bu konuşmanın söylediklerine yorum katmadan açarak vermektedir. Monolog değil, diyalog kurulmuş olur. Konunun uzmanları bu dinlemeye aktif dinleme diyorlar. Doyurucu bir ilişki demek olur.

Müslüman olarak bize düşen karşımızdakini iletişim engellerini kullanmadan dinlemek, anlamaktır.