Irak ’ta yaşananları hep birlikte izliyoruz. Özellikle de Barzani’nin Peşmergelerinin hiçbir direnişte bulunmadan Irak ordusu karşısında elinde tuttuğu yerleşim merkezlerini terk etmesi genelde beklenmeyen bir durum olarak değerlendirilirken bazılarınca sürpriz olarak karşılanıyor. Bazıları ise bu çekilmeyi Batı’nın Barzani’yi satması olarak nitelendiriyor. Bir diğer ifadeyle Barzani’yi bağımsız bir devlet kurma hayali ile meydana sürenlerin desteğini çekmesi ile Barzani’nin fazlaca direnemediğini ileri sürüyorlar. Tüm bu değerlendirmelerin hepsinde az ya da çok gerçek payı olmakla birlikte henüz Batı’nın ( ABD ve Avrupa Birliği ) Ortadoğu’yu dizayn etmek için kullandığı Barzani’yi bağımsızlık hayalleri ile baş başa bıraktığını söylemek mümkün olmakla birlikte Barzani’nin bağımsız devlet idealinden vazgeçtiğini düşünmek için vaktin henüz erken olduğu söylenebilir.

Niçin böyle düşündüğüme gelince Kuzey Irak’ta oluşturulan bölgesel yönetimin temellerini atanlar ile Irak’ta bugün oluşan yönetiminde aynı eller tarafından belirlendiğinin unutulmaması gerekiyor. Ayrıca, Peşmergelerin çekildiği yerleşim birimleri zaten bölgesel yönetime dâhil değildi. DEAŞ ’ın Irak’ta ilerlemesi karşısında Barzani bunu fırsat bilerek bölgesel yönetimin sınırları içine başta Kerkük olmak üzere yeni yerleşim merkezlerini katmıştı. Son günlerde Irak ve Haşdi Şabi birliklerinin ele geçirdiği yerler Barzani’nin son üç yıl içinde yönetimine dâhil ettiği yerlerden ibaret. Yani, Irak kuvvetleri ile Haşdi Şabi birliklerinin çatışmasız bir biçimde ele geçirdiği yerler Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin baştan beri sahip olduğu yerler değildir. Şu anda göründüğü kadarıyla Irak Merkezi Yönetimi ile Haşdi Şabi birliklerinin bölgesel yönetime son vermek gibi bir niyetleri olmadığı görülüyor. Çünkü kaçan Peşmerge’nin peşine düşülmemiş olması ve Irak Cumhurbaşkanı’nın devreye girerek iki tarafa da diyalog çağrısında bulunması da gösteriyor ki, Batı’nın bölgemiz ve özelde de Irak ile ilgili planı uygulamadan çekilmiş değil.

Bu bakımdan denebilir ki, oyunun ilk turunda Batı Barzani’yi satmıştır ama yerine yenisini bulmadan da bir kenara atmayacaktır. Denebilir ki, ‘Kendine fazla güvenme, bizim desteğimiz olmadığı takdirde sen bir hiçsin’ mesajı vermiş olabilirler. Netice itibariyle başkaları tarafından bir yerlere getirilenler kim ve ne olurlarsa olsunlar yine onlar tarafından alaşağı edilebileceklerini unutmamaları gerekiyor. Bir diğer ifadeyle satın alınanlar, alanlar tarafından ihtiyaç kalmadığında satılabilirler. Olay bundan ibarettir. Ancak, son gelişmeleri Irak’ta her şeyin bittiği şeklinde değerlendirmemek gerekiyor. Kaldı ki, Suriye ’de belirsizlik devam ediyor. Suriye ile Irak birbirleri ile yakından bağlantılı iki ülke.

Bu arada Barzani ailesinin son 50 yılda çeşitli kereler kullanılıp bir kenara atıldıklarını unutmasalar hep aynı yanlışa düşmezlerdi ama sanıyorum bu sanıldığı kadar kolay olmuyor. Bu noktada Barzani’nin Peşmerge’nin Irak ordusu karşısındaki perişanlığını Talabani’nin oğlunun Irak ile anlaşmasına bağlamasında da gerçeklik olmakla birlikte daha çok kendi taraftarları nazarında itibarını korumak için bir gerekçe bulma telaşından ibarettir. Tüm bunlara rağmen olaylar henüz devam ettiği için kesin kararlar vermekten kaçınmak gerekiyor.