2015 yılı Afrika için seçim yılı. Burkina Faso, Fildişi Sahilleri, Burundi, Çad, Etiyopya, Mısır (şimdilik ertelendi), Gine, Libya, Mauritius, Nijer, Nijerya, Güney Sudan, Tanzanya, Sudan, Togo ve Zambia bu yıl için seçim yapan veya yapacak ülkeler. Bu ülkelerin çoğu 1980’lerin ortalarından beri demokrasiye geçiş sürecini yaşıyor. 2015 seçimleri ya mevcut çatışmaları daha da derinleştirecek yahut tarihi darbeler ve iç karşıklıklarla dolu olan bu ülkelerin normalleşmesine vesile olacak. Onun için seçim yapılan/yapılacak ülkelerin halklarının 2015 seçimlerinin ‘serbest, âdil ve güvenilir’ olduğuna inanması bu ülke gelecekleri için hayati önemde. Şayet bu güven sağlanamazsa seçimlere katılım oranları düşük olacağı gibi seçimlerin değişime kapı aralayacağı ihtimali de zayıflayacak. 

Açıklık ve şeffaflık tüm bölgeler için olduğu gibi Afrika ülkeleri için de en önemli faktör. Şayet mevcut iktidarlar güvenlik sorunlarını çözemezlerse, muhlefet partilerine ve adaylarına medyaya erişim imkânlarını kısıtlarlarsa, ‘politik yolsuzluk’ yapıp rakiplerini etkisizleştirmek için gayrımeşru yollara başvururlarsa, ulusal seçim komisyonlarının bağımsızlıklarını sağlamazlarsa ve ulusal ve uluslararası gözlemcilere kolaylık sağlamazlarsa yapılacak seçimler tarihte benzerlerinin çokça görüldüğü ‘seçim tiyatroları’ gibi olacak ve yapılan/yapılacak seçimler ülkeye barış ve istikrar yerine, çatışma ve kaos getirecek. Bazı Afrika ülkelerinde ise en az seçimler kadar seçimlerden sonra tarafların göstereceği tutumlar da önemli. Kaybeden tarafın durumu kabullenmesi ve kazanan tarafın katılımcı ve kuşatıcı bir politika izlemesi seçimler sonrası istikrarın temini adına şart. 

NİJERYA VE SUDAN SEÇİMLERİ 

Bu anlamda en kritik ülke Nijerya. Nijerya’da Boko Haram’ın 2011’e kıyasla çok cılız denebilecek seçimleri engelleme girişimleri başarısız oldu ve Nijerya, cumhurbaşkanlığı seçiminde Muhammed Buhari’yi seçerek ilk virajı döndü. Bugünlerde devam eden eyelet seçimleri de tamamlandığında ülke yeni bir döneme girecek. Seçimleri büyük oranda başarıyla gerçekleştiren ve güvenlik, ekonomi ve yolsuzlukla mücadelenin çözülmesi gereken en önemli üç problem olan Nijerya için şimdi seçim sonuçlarını kabullenip ‘ülkeyi normalleştirme imtihanı’ sözkonusu. 

Sudan’da ise durum bambaşka: 1989’da darbe ile işbaşına gelen Ömer El-Beşir’in neredeyse hiç tanınmamış 14 adayla ‘yarıştığı’, 38 milyonluk ülkede 13 milyon kişinin seçmen olarak kayıt yaptırdığı 11 bin merkezde gerçekleşecek seçimleri muhalefetin güçlü partileri boykot ediyor. Aslında hiç de ciddiye alınmayan seçimlerin sonucu şimdiden belli... 

Yoksulluk ve yolsuzluk kıskacındaki halk ise Güney Sudan’ın ayrılmasından beri yönetime karşı oldukça tepkili. Son zamanlarda gündeme gelmese de Güney Kordofan’da çatışmalardan dolayı seçimler ertelendi ve Darfur Sorunu da ülkenin aşması gereken en önemli problem. Ayrıca hâlen Sudan’ın 2 milyondan fazla mülteciye (Etiyopya, Eritre, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti) ev sahipliği yapması ve yaklaşık 4 milyon kişinin ülke içinde yer değiştirmesi sosyal huzursuzluğu artıran bir başka mesele.   

Sözün kısası, Sudanlıların istediği ve özlediği ‘değişim’ için bir başka baharı beklemeleri gerekecek. Afrika’nın en önemli ülkelerinden Sudan’ın sorunlarını ve bugünkü seçimleri yarın da ele almaya devam edeceğiz…