Abdulkadir Özkan

Abdulkadir Özkan

Serbest piyasa, başıboş anlamına mı geliyor?

Serbest piyasa, başıboş anlamına mı geliyor?


Bugün uzunca zamandır dile getirmeyi düşündüğüm bir konuya temas etmek istiyorum. Petrol fiyatlarında artış ister istemez orta ve dar gelirli araç sahiplerini Likit Petrol Gazı (LPG) kullanmaya itti. Diyebiliriz ki, otomobil olarak piyasada LPG kullanan araçlar sadece benzin ve mazot kullananlardan daha fazla durumda. Bu bakımdan LPG kullanımı her gün biraz daha artıyor. İnsanlar benzine oranla daha ucuz olduğu için ister istemez bu yöne kayıyor. Bunlar meselenin normal gelişimi ile ilgili. Yıllar önce LPG satan istasyonların sayısı çok az iken şimdilerde hemen her yakıt istasyonunda LPG satışı da var. Derdim LPG-benzin yarışına dikkat çekmek değil. Şahsen uzun süre aracımı LPG’li hale getirmemek için direndim. İstedim ki, aracımı fabrikadan çıkış şartlarında kullanmayı sürdüreyim. Ama petrol fiyatlarındaki hızlı artış benzin litre fiyatını yükseltince, bir süre sonra LPG kullanımına karşı direncim kırıldı. Bizde LPG’liler kervanına katıldık. Doğrusunu söylemek gerekirse şimdiye kadar LPG kullanımından bir zarar görmedim. Ancak, bir husus dikkatimi çekiyor. Evden işe gelirken yaklaşık 10 kilometrelik bir mesafede sağlı sollu petrol istasyonlardaki LPG fiyat farkı dikkatimi çekiyor. Çünkü benzinde görünmeyen böylesine fiyat farkı LPG’de insanı şaşırtıyor.
 
Bu noktada kendi yolum üzerindeki LPG fiyat farklarını aktarmak istiyorum. Sözünü ettiğim yol boyunca LPG fiyatları 2.60 TL’den 2.32’TL arasında değişiyor. Söz gelimi, 2.60, 2.52, 2.47, 2.42, 2.39, 2.35, 2.34 ve 2.32 TL arasında değişen fiyatlar var. Yukarıya aldığım fiyatlar arasındaki farkın nakliye ile ilgili olması mümkün değil. Çünkü yaklaşık 10 kilometrelik bir mesafede bu fiyatlar ortaya çıkıyor. Böyle olunca insanın aklına acaba, LPG markalarına göre kalite farkı mı var sorusunu getiriyor. Eğer böyle bir durum var ise tüketicinin bundan haberdar olması/edilmesi gerekmez mi Sorduğum birkaç kişi kalite farkı olmaz diyor. Sadece bazı istasyonlarda katkı maddesi satıldığını, bunun da ayrıca bedelinin ödendiğini ifade ediyorlar. Bu noktada aynı marka LPG fiyatlarında da farklılık olduğunu belirtmek istiyorum. Bazılarının aynı LPG’yi farklı markalar altında farklı fiyata sattıklarını belirtiliyor. Bir bakıma piyasada rekabet oluşturulduğunu, ama adı değişik de olsa aynı kalite malın daha ucuza satılabildiğini ileri sürüyorlar.
 
Bu noktada aynı marka LPG’yi 2.60’a satan da, 2.34’e satan da kâr ettiğine göre ortada anlaşılması zor bir durum çıkmıyor mu Marka ve firma değişik bile olsa böylesine 28 kuruşluk bir farkın sorgulanması gerekmez mi LPG’de Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenmiş bir alt ve üst sınır varsa, bu sınır böylesine farkın oluşmasına imkân veriyor mu
 
Serbest piyasa ekonomisinin başıboşluk anlamına gelmeyeceğini düşünüyorum. Rekabet sebebiyle piyasada belli bir fiyat farkının oluşmasının yadırganacak bir yanı yok. Ancak, zaman zaman televizyon ekranlarında bazı ürünlerin reklâmı yapılırken, söz gelimi bal fiyatlarında çok büyük farklar söz konusu oluyor ve bu konuda ilgiller açıklama yaparak böylesine ucuza satılan balların sahte olduğunu belirtilerek alınmaması gerektiğine dikkat çekiyorlar. LPG’de böylesine ciddi bir kalite farkı olabilir mi İşin teknik boyutunu bilmiyorum. Ama 10 kilometrelik bir mesafe için litrede 28 kuruşluk bir farkın oluşmasının sebebinin tüketicilere açıklanması gerekir. Çünkü fiyat farkı kalite farkı ile ilgili ise oto sahipleri ciddi bir tehlike ile karşı karşıya olabilirler. 
 
Hemen belirteyim ki en yüksek fiyata satılan ile en düşük fiyata satılan arsında kalite farkı yoksa meseleye serbest piyasanın imkân verdiği rekabet şartlarına bağlamak mümkün. O zaman da 2.32 TL’ye satan da 2.60 TL’ye satan da kâr ettiğine göre -çünkü kimse zararına satış yapmaz- bir taraf aşırı kar ediyor, diğer taraf ise asgari kar ile yetiniyor demektir. Kimsenin ne kadar kazandığı beni fazla ilgilendirmiyor. Ancak, aradaki fiyat farkının kalite ile bir ilgisinin olup olmadığı, serbest piyasa anlayışının başıboş piyasa demek olup olmadığının cevabını almak istiyorum. Bu konuda ilgililer bir açıklama yaparlarsa memnuniyetle okuyucularımla paylaşırım.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
2 Yorum
Abdulkadir Özkan Arşivi