Hiçbir ABD başkanı, böyle evrensel bir ilgi çekmedi. Bu ilgi Obama’ya mı? Neden? Bu, global bir ilgi olduğuna göre anlamak, günün gereklerine göre dünyayı görmek ve tavır koymak demektir, önemlidir. Mesele umut üzerine boş hayal ve zaman israfı, “zengin servetiyle çene yormak” değildir.
Bu ilgiyi doğru yorumlamak için, dağın görünen yüzüne bakarak görünmeyen tarafı, ileriyi, geleceği düşünmek. Perşembe’ye, Çarşamba’dan bakmak. Kurallara sıkışmadan siyaset mantığı ve tarihle ufuk açmak. Gaibi kimse bilemez. Falcı yalancıdır. Yarını bilmeye değil, gördük ve bildiklerimiz üzerinden düşünmeye çalışmak. Güncel, önemli bir sorun insanlığın önündedir. Konuşmak, istişare etmek imkandır. Doğruların netleşip kitleselleşmesi, toplum gücünü doğurur. Dünya, bu ilgisiyle ABD politikasına aklı ve sezgisiyle katkı sağlıyor, ağırlığını koyuyor.
İnsanlık vicdanının tavsiyeleri, sadece, zamanla değişen güncel doğru ve iyilerle sınırlanmaz. Düşüncenin asıl kaynağı, hak ve batıl ölçüsünü besleyen iman, ahlak, edep, adalet gibi değişmez değerlerdir. Kur’an-ı Kerim’in hak ve batıl ölçüleri, 1500 senedir milyarların sevgi ve saadet iklimini doğurdu, doğuruyor. Bugün dünyada her beş kişiden biri Kur’an’la derin bir kardeşlik duygusu yaşıyor. Bu imanın, bir yaprağı koparmamaya, karıncaya dikkat doğuran hassasiyetini her yıl Kabe’de, on milyonlar sembolleştiriyor ve bu harika olayı dünya görüyor.
Müslümanlar olarak, Obama’yı umut veya umutsuzluk yapmak için ilgilenmiyoruz. Putumuz hiç olmadı, olamaz. Obama üzerinden, dünyamızın daha yaşanır hale gelmesi için doğruları arıyoruz. Sorumluluğumuz, doğru ve güzelin gücüne katkıdır. Düşünerek harcanan zaman boşa gitmez. Somut netice alınamasa da görüş ufkunu açan bir imkandır.
Başkan Bush, Amerika gücünü, dünyayı ateşe vermekte, Guantanamo’lar icadında kullandı. Şimdi Amerika halkıyla insanlık vicdanı, mazlumdan yana bir tavrın ifadesi, “Dreams from my father/Babamın hayalleri” kitabıyla şöhret bulan Hüseyin Obama’yı, Bush’a zıt gördü ve barış için seçti. Dünya, kan ve vahşet dursun diye Obama’yla ilgileniyor. Irak vahşetine, BM ve canlı kalkanların direnci engel olamadı. 15 Şubat 2003’te bütün dünyada meydanları dolduran on milyonlar “Dur!” diye haykırdı. Sağırlar duydu. Aklı ve vicdanı sağırlar duymadı.
¥
“Obama” derken, Gorbaçov’u hatırlayan var. Bazı TV’lerin ekran bülbülü bilgiçleri, Gorbaçov’u beğenmeme şovunda. Hâlâ kendini beyaz, imtiyazlı sanıyor. Oysa Gorbaçov çağrışımı, Amerika’nın geldiği noktadaki durumuna, gereklerine ve Obama’nın zor görevine dikkat çeken bir insanlık sezgisidir. Elbette ne Obama Gorbaçov olur, ne Amerika Rusya. “Bir ırmakta iki kere yıkanamazsın. O sular akıp gitmiştir.” İnsanlık vicdanının ortaya koyduğu bu sezgi, Bush’un, “Benden değilsen düşmanımsın”, “Küresel Amerikan İmparatorluğu”, “Tek egemen güç” “BOP” ve “Yeni Amerikan Yüzyılı” gibi slogan ve projelerle başlattığı Amerikan saldırganlığının, nasıl bir çıkmaz olduğunun ikazıdır. Amerika halkı ve insanlık vicdanı, ABD politikasının köklü değişimini, kansız çözümü, barışı, yani zorun başarılması zaruretini, kısa yoldan anlatmak için Gorbaçov’u hatırlıyor.
“Gerçek komutan, ricat hattını, önceden, isabetle tayin edebilendir.” Geri çekilmede, daralmada zorluk vardır. Durumu takdir çok zordur. İtibar? Nerede durulmalıdır? Zorluk genişlerken değil, daralırken çıkar. Tüccar krizde; şişman zayıflarken zorlanır.
Kavga çıkarmak kolay, zor olan barıştır. Şavaşı barışa çevirmek daha da zor. Gorbaçov’un hatırlanması, taklit isteği değildir. Siyaset harekettir, değişimdir, taklit olmaz. Gorbaçov demek, “ABD, Rusya gibi girdiği yanlış yolda sona geldi” demektir. Büyük güçler, dışarıdan beslenen İsrail gibi, 60 yıl dünya ile savaş içinde yaşayamazlar. İnsanlık vicdanı, ABD’ye, sezgi ve görüşüyle yardım etmek istiyor.
Gorbaçov’u hatırlamanın ikinci önemli nedeni: Milletlerin, insanın arzusu, büyümektir. Oysa 60’ından sonra insan dahi küçülür. Kitleler, daralma önemini fark edemezler. Devlet adamıdır, gören ve riskini omuzlaması gereken.
Amerika öyle bir noktaya gelmiştir ki, duramazsa önü uçurumdur. Büyük zayiatlarla Akka’dan Napolyon’un, Moskova’dan Hitler’in dönüşü gibi felaket olur. Amerika dünyayı etkileyen önemli bir fiziki güçtür. Büyük güç, büyük sorumluluk demektir. Büyük güçler için ihtiras ve macera, en büyük felakettir.
Pazartesi günü, Amerika’nın geldiği uçurumun başına bakalım.