Barış Yazıları-9

Güvenlik risklerinden dolayı altı hafta ertelenen Nijerya seçimleri oldukça gergin bir ortamda yapıldı ve eski darbe lideri, emekli general, 72 yaşındaki Muhammed Buhari seçimi önemli bir farkla kazandı. İç siyasi gündemin yoğunluğundan ve Ortadoğu’daki sıcak gelişmelerden dolayı Nijerya’daki seçimler Türkiye’de hak ettiği ilgiliyi göremedi maalesef. Geçmişe kıyasla Afrika’ya çok önem veren ve bunu diplomasiden artan kalkınma yardımlarına ve sivil toplum faaliyetlerine kadar gösteren Türkiye için kıtanın en büyük ekonomisi ve en kalabalık ülkesi Nijerya’nın istikrar ve istikbali çok önemli. 

Seçimlerin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi Nijerya için olduğu kadar Afrika barışı için de tarihi bir fırsat. Ancak bu fırsatı tehdit eden ve kıtayı çatışmalara ve dış müdahalelere açık hâle getiren Boko Haram gibi risk unsurları ülkede hâlâ çok etkili. Bunun için Nijerya’nın yeni başkanı Muhammed Buhari’nin masasındaki en ciddi problem, ülke istikrarını kırılgan hale getiren ve suistimallere kapı açan Boko Haram terörü.

Nijerya’da doğmakla birlikte gittikçe bir Afrika sorununa dönüş/türül/en Boko Haram, kıtadaki İslam karşıtı politikaları ve İslamofobiyi de besleyen ciddi bir faktör. Bugüne kadar 7000 kişiyi katleden Boko Haram, 2014 senesinde DAEŞ’ten sonra en kanlı örgüt oldu. Örgütün eylemlerinden şimdiye kadar 5 milyon kişi etkilendi ve 250 bin kişi mülteci durumuna düştü. Bu insani krizle birlikte Boko Haram’ın asıl tahribatı başta kıtada olmak üzere tüm dünyada İslamofobiyi tırmandıran elverişli bir unsur olması ve sonu gelmeyen şiddet sarmalını beslemesi. Bu durumu suistimal eden küresel basının ve lobilerin etkisiyle bazı Afrika ülkeleri bu süreçte Boko Haram bahanesiyle ülkelerindeki Müslümanlara ve Müslüman teşkilatlara karşı daha ayrımcı bir politikaya yönelebilirler. 

Afrika barışı için, Boko Haram vesilesiyle oluşturulan bu kirli tuzağa düşmemek lazım. Afrika hükümetleri, önümüzdeki dönemde Avrupa ve Amerika’daki gibi, Müslümanlara karşı uygulayacakları İslamofobik politikalarla kıtada yeni bir gerilim ikliminin ve çatışma zemininin doğmasına sebep olabilirler.    

Bir diğer nokta da bu tür örgütlerle sadece askeri tedbirlerle ve güvenlikçi yaklaşımla mücadele edilmesinin yeterli olmaması; örgütün eylemleri kadar örgüte karşı geliştirilen strateji de mevcut şiddet sarmalına kuvvet veriyor. Yeni seçilen Muhammed Buhari, selefinden farklı bir şekilde sivillerle teröristleri ayıran, kararlı bir terörle mücadele stratejisi izleyeceğini ve sorunu bitirmek için uzlaşmacı bir politika uygulayacağını ifade etmişti. Hâlâ elinde bine yakın kadın ve çocuk rehine bulunan Boko Haram, seçimden önce başlayan operasyonlarda ciddi kan kaybetti ve hükümet güçleri Boko Haram’ın kalesi olan Gwoza şehrini ele geçirdi. Her ne kadar Muhammed Buhari 20 ayda Boko Haram’ı bitireceğini ifade etmiş olsa da, etkinlik sahasını komşu ülkelerde artıran Boko Haram’ın tamamen etkisiz hale getirilmesi uzun yıllar alabilir.    

Güvenlik, yolsuzlukla mücadele ve ekonomi gibi üç ana başlıkta toplanabilecek Nijerya’nın temel sorunları şimdi Müslüman bir devlet başkanına emanet. 176 milyonluk (yarısı Müslüman) Nijerya’nın bu meydan okumalarla başedebilmesi ile ancak Afrika barışı mümkün olabilir. Türkiye’nin ve İslam ülkelerinin, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve D-8 üyesi Nijerya ile Yeni Nijerya’nın (NAIJA) inşâsında çok kuvvetli bir işbirliği ve aktif bir ittifak siyaseti izlemesi şart.  

Seçimi kimin kazandığından çok seçimden sonra kaybeden tarafın reaksiyonların önemli olduğu Nijerya için kritik günler yaşanıyor…