Balkan Savaşları‘nın üzerinden 103 sene geçmesine rağmen, Balkanlara olan bakışımız hâlâ sağlıklı bir zemine oturmadı. “Balkanlar” denilince daha çok trajedi, felaket, göç, çatışma, soykırım, vedâ gibi olumsuz kavramların akla gelmesinin verdiği ‘psikolojik ağırlık’ ya içi boş veya ayağı yere basmayan romantik ve hamasi yaklaşımlara yahut bölgeyi görmezden gelme ve unutma gibi tavırlara sebep oluyor. 

Bosna Savaşı‘ndan sonra acı bir şoklamayla birlikte ciddi bir şuur patlaması yaşansa da Türkiye’de, bu durum, son on iki yıllık Ak Parti hükümetlerinin iyi niyetli ve geçmişle kıyas kabul etmeyecek büyüklükteki somut adımlarına rağmen, sahaya stratejik ve kapsamlı bir uygulama olarak henüz yansımış değil. Bunda on yılların siyasi ihmalkârlık ve bürokratik hantallığının izleri, insan kaynağındaki yetersizlik ve literatür eksikliği kadar son dönemde içte ve yakın çevrede yaşanan krizlerin de ciddi payı var. 

BALKAN İŞBİRLİĞİ PROJESİ

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı‘nın katkılarıyla 2 yıldır devam eden ve 13 ülkeyi kapsayan, sivil bir ‘saha tarama çalışması‘ olan “Balkanlarla Sürekli İşbirliği ve Temas Projesi”nin sonuçları da bunu teyid ediyor. Daha önce benzeri yapılmamış ve mutlaka sürdürülebilirlik kazandırılması gereken bu çalışma, Türkiye’nin alakalı olduğu, stratejik öncelik verdiği ve tarihi sorumluluklarının bulunduğu diğer bölgelerde de mutlaka uygulanmalı ve modellenmeli. 

Geçtiğimiz aylarda Ali Sait Adiloğlu başkanlığında Balkan İşbirliği Derneği ismiyle Bursa merkezli bir düşünce kuruluşuna dönüştürülen proje kapsamında “Balkan Entelektüeller Buluşması“, “Balkan Yıllığı“, “Balkan Diaspora Raporu” gibi periyodik çalışmalarla birlikte Balkanlar’da yapılması gereken, ihmal edilen, vaat edildiği halde tamamlanmayan 100’ü aşkın proje de tespit edildi. 

Yine çalışma kapsamında, yerel yönetimlerin kâğıt üstünde kalan kardeşlik protokolleri, üniversitelerin fiiliyata yansımayan ortaklık anlaşmaları, sivil toplum kisvesi altında bölgede Türkiye’nin ve bölge halklarının aleyhine faaliyet yapan yapılar ve Türkiye’den bölgeye giden sivil ve resmi kurumlar arasındaki koordinasyon sorunları yerinde gözlemlendi ve raporlandı. Balkanlara yönelik bu  önemli saha tarama çalışması, bölgede proje yürütmek isteyen tüm kurumlara stratejik plan yapma imkânı da veriyor...   

ALİYA’NIN EMANETİ 

Bu hafta Bosna Hersek Federasyou içindeki Sırp Cumhuriyeti’nde Müslümanlara yönelik gerçekleştirilen hukuksuz baskınlar ve Makedonya’da halen devam eden protesto ve provokatif çatışmalar Balkanlar’da barış ve istikrarın hâlâ pamuk ipliğine bağlı ve çok hassas dengeler üzerinde olduğunu gösteriyor. Her sahada ve her ölçekte ‘işbirliği’nin tercih değil zorunluluk olduğu Balkanlar’a yönelik Türkiye’nin politikalarının sağlıklı zeminlere oturması, kapsayıscı ve sonuç alıcı olması için sahadan kopuk olmayan stratejik bir zihniyetle ve etkin bir koordinasyonla oluşturulması ve yürütülmesi şart. 

20 Mayıs’ta Bosna Hersek’i ziyaret edecek olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın omuzlarında merhum Aliya İzzetbegoviç’in emaneti olduğunu biliyoruz. Bu emanate riayet için Balkanlar siyasetimizde yeni bir sıçrama yapma ve yenilenme zarureti bugün düne göre çok daha bariz gözüküyor…